«Ας χτίσουμε τον κόσμο των ονείρων μας»

Εναν χρόνο μετά, ο καθένας μας μπορεί να θυμηθεί ακριβώς πού ήταν και τι έκανε εκείνη την ημέρα. Εγώ ήμουν στο Μόναχο, έτοιμος να πάω σε μια εκδήλωση για να υπογράψω τα βιβλία μου, όταν ο εκπρόσωπος του εκδότη μου χτύπησε την πόρτα του δωματίου μου.
«Ανοίξτε την τηλεόραση! Γρήγορα!».

Ολα τα κανάλια έδειχναν τις ίδιες εικόνες: έναν από τους πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου τυλιγμένο στις φλόγες, το δεύτερο αεροπλάνο να πλησιάζει, μια καινούργια φωτιά και τα δύο κτίρια να καταρρέουν: η καταστροφή της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001. Κανείς δεν θα ξεχάσει ποτέ πού ήταν, τι έκανε και με ποιους ήταν όταν έγινε η τρομοκρατική επίθεση.

Είναι πάντα πολύ δύσκολο να δεχθούμε ότι μια τραγωδία μπορεί, κατά κάποιον τρόπο, να έχει θετικά αποτελέσματα. Καθώς κοιτάζαμε με φρίκη αυτό που έμοιαζε περισσότερο με σκηνή από ταινία επιστημονικής φαντασίας - οι δύο πύργοι να καταρρέουν παίρνοντας μαζί τους χιλιάδες άτομα - είχαμε δύο άμεσες αντιδράσεις: πρώτον, μια αίσθηση αδυναμίας και φρίκης μπροστά σε αυτό που συνέβαινε· δεύτερον, μια αίσθηση ότι ο κόσμος δεν θα ήταν ποτέ ξανά ο ίδιος.

Με αυτά τα συναισθήματα στην καρδιά μου έκλεισα την τηλεόραση και ξεκίνησα για το βιβλιοπωλείο όπου, θεωρητικά, επρόκειτο να γίνει η υπογραφή των βιβλίων. Ημουν βέβαιος ότι δεν θα ερχόταν κανείς, αφού οι επόμενες ώρες θα ήταν γεμάτες από περισσότερα νέα, περισσότερες λεπτομέρειες και την αναζήτηση αιτίων. Περπάτησα στους έρημους δρόμους του Μονάχου. Παρ'' ότι ήταν ακόμη μόλις τέσσερις το απόγευμα, ο κόσμος είχε συγκεντρωθεί σε όσα μπαρ είχαν αναμμένα ραδιόφωνα και τηλεοράσεις, προσπαθώντας να πείσουν τον εαυτό τους ότι ήταν ένα όνειρο από το οποίο, αργά ή γρήγορα, θα ξυπνούσαν λέγοντας στους φίλους τους ότι το ανθρώπινο είδος έχει την τάση να υποφέρει από επαναλαμβανόμενους εφιάλτες.

Προς έκπληξή μου όταν έφθασα στο βιβλιοπωλείο με περίμεναν εκατοντάδες αναγνώστες. Δεν μιλούσαν μεταξύ τους, ήταν σιωπηλοί - μια σιωπή που ερχόταν από τα βάθη της ψυχής τους, μια σιωπή κενή από νοήματα. Σιγά σιγά κατάλαβα γιατί ήταν εκεί: τέτοιες ώρες είναι καλό να είσαι με άλλους, γιατί κανείς δεν ξέρει τι μπορεί να συμβεί μετά. Σιγά σιγά όλοι αρχίσαμε να συνειδητοποιούμε ότι δεν ήταν εφιάλτης, αλλά κάτι αληθινό και απτό το οποίο, από εδώ και πέρα, θα αποτελούσε μέρος της ιστορίας του πολιτισμού μας.

Για αυτό θα ήθελα να γράψω στο τέλος αυτού του χρόνου αναστάτωσης. Ο κόσμος δεν θα είναι ποτέ ο ίδιος, είναι αλήθεια, αλλά έναν χρόνο μετά από εκείνο το απόγευμα υπάρχει ακόμη η αίσθηση ότι αυτοί οι άνθρωποι πέθαναν μάταια; Ή μήπως, κάτω από τα ερείπια του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου, μπορεί να βρεθεί κάτι άλλο εκτός από τον θάνατο, τη σκόνη και το παραμορφωμένο ατσάλι;

- Αντιμέτωποι με την οδύνη

Πιστεύω ότι η τραγωδία αγγίζει σε κάποια στιγμή τη ζωή κάθε ανθρώπινου πλάσματος: μπορεί να είναι η καταστροφή μιας πόλης, ο θάνατος ενός παιδιού, μια αβάσιμη κατηγορία, μια ασθένεια που εμφανίζεται χωρίς προειδοποίηση και φέρνει μόνιμη αναπηρία. Η ζωή είναι ένας διαρκής κίνδυνος, και όποιος το ξεχνάει αυτό θα είναι απροετοίμαστος για τις προκλήσεις που η μοίρα μπορεί να μας επιφυλάσσει. Οποτε ερχόμαστε αντιμέτωποι με την αναπόφευκτη οδύνη αναγκαζόμαστε να προσπαθήσουμε να βγάλουμε κάποιο νόημα από αυτό που συμβαίνει.

Οσο καλοί και αν είμαστε, όσο καλά και αν προσπαθούμε να ζήσουμε τη ζωή μας, οι τραγωδίες συμβαίνουν. Μπορεί να κατηγορούμε άλλους, μπορεί να βρίσκουμε κάποια δικαιολογία ή να φανταζόμαστε πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή μας χωρίς αυτές, αλλά τίποτε από όλα αυτά δεν έχει σημασία: η τραγωδία έχει συμβεί και αυτό είναι. Από εκεί και πέρα, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να ξαναδούμε τη ζωή μας, να ξεπεράσουμε τον φόβο μας και να ξεκινήσουμε μια διαδικασία ανασύνταξης.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την οδύνη και την ανασφάλεια είναι να τις δεχθούμε. Δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε αυτά τα συναισθήματα σαν να μην έχουν καμία σχέση μ'' εμάς ή να τα μετατρέπουμε σε μια τιμωρία που ικανοποιεί το αιώνιο αίσθημα ενοχής μας. Στα ερείπια του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου υπήρχαν άνθρωποι σαν εμάς, που ένιωθαν ασφαλείς ή δυστυχείς, που ήταν καταξιωμένοι ή ακόμη αγωνίζονταν να αναπτυχθούν, με μια οικογένεια να τους περιμένει στο σπίτι τους ή απελπισμένοι από τη μοναξιά της μεγαλούπολης. Ηταν Αμερικανοί, Αγγλοι, Γερμανοί, Βραζιλιάνοι, Ιάπωνες, άνθρωποι από όλες τις γωνιές του πλανήτη, ενωμένοι από την κοινή - και μυστηριώδη - μοίρα τού να βρεθούν γύρω στις εννέα η ώρα το πρωί στο ίδιο μέρος, ένα μέρος που για ορισμένους ήταν ευχάριστο και για άλλους καταπιεστικό. Οταν οι δύο πύργοι κατέρρευσαν δεν πέθαναν μόνο αυτοί οι άνθρωποι, όλοι πεθάναμε λίγο και ολόκληρος ο κόσμος έγινε μικρότερος.


- Αναζητώντας χαμένες αξίες

Πριν από μερικά χρόνια στην Ιαπωνία μια ομάδα ανθρώπων που μελετούσαν τον βουδισμό ζεν είχαν συγκεντρωθεί σε ένα σπίτι στην εξοχή, όταν ο επιστάτης τούς διέκοψε φέρνοντας το νέο μιας τραγωδίας που είχε συμβεί εκεί κοντά: ένα σπίτι είχε καεί αφήνοντας μια μητέρα και την κόρη της άστεγες. Μια από τις φοιτήτριες άρχισε αμέσως να συγκεντρώνει χρήματα για να τις βοηθήσει να ξαναχτίσουν το σπίτι τους.

Μεταξύ των παρευρισκομένων ήταν ένας φτωχός συγγραφέας και η κοπέλα αποφάσισε να μην του ζητήσει χρήματα. «Μια στιγμή» είπε ο συγγραφέας όταν πέρασε μπροστά του «θέλω να δώσω και εγώ κάτι».

Κάθησε ένα λεπτό και έγραψε σε ένα χαρτί όσα είχαν συμβεί, ύστερα έβαλε το φύλλο του χαρτιού στο βάζο όπου συγκεντρώνονταν τα χρήματα. «Θέλω να δώσω σε όλους αυτή την τραγωδία ώστε να τη θυμόμαστε πάντα όταν θα σκεφτόμαστε τα μικροπροβλήματα της δικής μας ζωής».

Στην περίπτωση των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου νομίζω ότι μπορούμε να κερδίσουμε κάτι περισσότερο από το συναίσθημα ότι, όσο άσχημη και αν φαίνεται η ζωή μας, είναι πολύ καλύτερη από πολλών άλλων ανθρώπων. Οσο δύσκολο και αν είναι να δεχθούμε αυτό που συνέβη, είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι τέτοιες στιγμές μάς δίνουν την ευκαιρία να πραγματοποιήσουμε μια ριζική αλλαγή στη συμπεριφορά μας.

Οταν είμαστε αντιμέτωποι με μια μεγάλη απώλεια, υλική, πνευματική ή ψυχολογική, δεν έχει νόημα να προσπαθούμε να ανακτήσουμε αυτό που χάθηκε. Υπό μιαν έννοια ένας μεγάλος χώρος έχει ανοίξει στη ζωή μας και βρίσκεται εκεί, άδειος, περιμένοντας να γεμίσει με κάτι καινούργιο. Τη στιγμή της απώλειας, όσο αντιφατικό και αν φαίνεται αυτό, κερδίζουμε ένα μεγάλο κομμάτι ελευθερίας. Αντί να γεμίσουμε τον άδειο χώρο με οδύνη και πικρία, υπάρχουν άλλοι τρόποι να αντιμετωπίσουμε τον κόσμο.

Κατ'' αρχήν πρέπει να θυμόμαστε τα μεγάλα μαθήματα που μας έχουν διδάξει οι σοφοί: υπομονή και τη βεβαιότητα ότι το κάθε τι στη ζωή είναι πρόσκαιρο. Υπ'' αυτή την άποψη, ας ρίξουμε μια καινούργια ματιά στις αξίες μας: αν ο κόσμος δεν πρόκειται να είναι ξανά ασφαλής, τουλάχιστον όχι για πολλά χρόνια, τότε γιατί να μην επωφεληθούμε από την ξαφνική μεταβολή και να μην περάσουμε τις μέρες μας κάνοντας τα πράγματα που πάντα θέλαμε να κάνουμε αλλά μας έλειπε το θάρρος, νομίζοντας ότι έπρεπε να διατηρήσουμε μια «καθημερινή ρουτίνα», ότι όλα ήταν υπό έλεγχο; Το πρωινό της 11ης Σεπτεμβρίου πόσοι άνθρωποι βρίσκονταν στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου παρά τη θέλησή τους, ακολουθώντας μια καριέρα που δεν τους ταίριαζε πραγματικά, κάνοντας μια δουλειά που δεν τους άρεσε, μόνο και μόνο επειδή ήταν ένα ασφαλές επάγγελμα και μπορούσε να τους εξασφαλίσει αρκετά χρήματα για μια σύνταξη στα γηρατειά τους;

Are you still wondering if the guy you are dating loves you? Check out the 10 Signs He Loves You Truly Madly Deeply. Find out if he is the one who loves you more than anything!

- Η κατάρρευση και η αναστήλωση

Αυτό το γεγονός προκάλεσε μια μεγάλη αλλαγή στον κόσμο και αυτοί που θάφτηκαν κάτω από τα ερείπια των δύο πύργων δεν πέθαναν μάταια. Μας κάνουν να ξανασκεφτούμε τη ζωή και τις αξίες μας και μας ωθούν προς το πεπρωμένο που πάντοτε ονειρευόμασταν για τον εαυτό μας αλλά δεν είχαμε το θάρρος να αδράξουμε. Οταν οι πύργοι κατέρρευσαν, πήραν μαζί τους όνειρα και ελπίδες, άνοιξαν όμως επίσης τους νέους ορίζοντές μας και επέτρεψαν στον καθένα μας να σκεφθεί το νόημα της ζωής του.

Ετσι έφθασε η στιγμή να ξαναχτίσουμε όχι μόνο τους πύργους, αλλά και τον εαυτό μας. Η στάση μας απέναντι σε αυτό που μας περιμένει είναι αυτή που θα κάνει όλη τη διαφορά. Σύμφωνα με μια ιστορία που λεγόταν αμέσως μετά τον βομβαρδισμό της Δρέσδης, κάποιος περπατούσε δίπλα σε ένα κομμάτι γης σκεπασμένο με ερείπια όταν είδε τρεις εργάτες.

«Τι κάνετε;» ρώτησε.
Ο πρώτος εργάτης γύρισε και είπε:
«Μα, δεν βλέπεις; Μεταφέρω αυτές τις πέτρες».
Μη μένοντας ικανοποιημένος από την απάντηση, ρώτησε τον δεύτερο εργάτη.
«Μα, δεν βλέπεις; Βγάζω το μεροκάματο» ήταν η απάντηση.
Εξακολουθώντας να μην έχει καταλάβει τι ακριβώς συνέβαινε, αποφάσισε να δοκιμάσει μια τελευταία φορά. Στράφηκε στον τρίτο εργάτη και του έκανε την ίδια ερώτηση.
«Μα, δεν βλέπεις;» είπε ο τρίτος εργάτης. «Ξαναχτίζω μια εκκλησία».

Παρ'' ότι αυτοί οι τρεις εργάτες ήταν αφοσιωμένοι στο ίδιο έργο, μόνο ένας είχε αίσθηση του πραγματικού νοήματος της ζωής και της δουλειάς του. Ας ελπίσουμε ότι στον κόσμο που διαμορφώνεται μπροστά μας, ο καθένας μας θα αποδειχθεί ικανός να σηκωθεί κάτω από τα δικά του συναισθηματικά ερείπια και να ξαναχτίσει την εκκλησία που πάντα ονειρευόταν αλλά δεν τολμούσε ποτέ να φτιάξει.