Beat This Vol.3 - Home Recording part 1

Την προηγούμενη εβδομάδα πήραμε μια γεύση του τι είναι MIDI. Για να σπάσει λίγο η μονοτονία της θεωρίας από εδώ και στο εξής τη μία εβδομάδα θα ασχολούμαστε με κάτι θεωρητικό ενώ την άλλη με κάτι πιο πρακτικό. Στο σημερινό Beat This vol3 λοιπόν θα ασχοληθούμε με κάτι που ενδιαφέρει όχι μόνο τους παραγωγούς αλλά και τους MCs ή γενικά όποιον ηχογραφεί στο σπίτι.

Παρατήρησα ότι πολλοί από εσάς ηχογραφείτε demos αυτόν τον καιρό στο σπίτι με λίγα μέσα, ενώ άλλοι διαμαρτύρονται για την κακή ποιότητα των κομματιών που παρουσιάζονται. Σήμερα λοιπόν θα δούμε τo θέμα της ηχογράφησης στο σπίτι, πως να πετύχετε καλύτερα αποτελέσματα και μερικά βασικά πράγματα για μικρόφωνα σε σχέση με την ηχογράφηση φωνής. Μιας και μιλάμε για hip hop θα αναφερθώ μόνο στην ηχογράφηση φωνητικών.

Μια μικρή σημείωση πριν αρχίσετε να διαβάζεται: ακολουθώντας όλα όσα αναφέρω στο άρθρο αυτό δεν θα κάνει τις ηχογραφήσεις σας να ακούγονται τέλειες! Μια ηχογράφηση στο σπίτι θα ακούγεται πάντα σαν ?ηχογράφηση σπιτιού?. Απλά με μερικά απλά πράγματα μπορείτε να βελτιώσετε το αποτέλεσμα αρκετά.

Γενικά η ηχογράφηση φωνής είναι το ταξίδι των ηχητικών κυμάτων από το στόμα μέχρι τα ηχεία (απ? όπου ακούτε το αποτέλεσμα). Η διαδρομή αυτή απεικονίζεται σε απλουστευμένη μορφή στην παρακάτω εικόνα.



Σήμερα εξετάζουμε το πρώτο σκέλος της διαδρομής: φωνή (μέσα στον χώρο) ? μικρόφωνο.

Μερικές βασικές ιδιότητες του ήχου
Για να κατανοήσουμε το πως συμπεριφέρεται ο ήχος κατά τη διαδρομή του από το στόμα στο μικρόφωνο πρέπει πρώτα να ξέρουμε μερικά βασικά πράγματα. Όταν μιλάμε στο μικρόφωνο δύο πράγματα δημιουργούνται: ο απευθείας ήχος και ο αντανακλώμενος ήχος. Ο απευθείας ήχος είναι ο ήχος που φτάνει κατευθείαν στο μικρόφωνο χωρίς να ακουμπήσει πουθενά. Ο αντανακλώμενος ήχος είναι τα κύματα ήχου που προσκρούουν στις επιφάνειες του δωματίου και ορισμένοι καταλήγουν στο μικρόφωνο. Η επιφάνειες του χώρου μέσα στον οποίο αναπαράγεται ένας ήχος καθορίζουν το πόση αντανάκλαση θα έχουμε π.χ. στο μπάνιο που έχει συνήθως πλακάκια παντού η αντανάκλαση είναι μεγαλύτερη απ?ότι στο δωμάτιο. Στην παρακάτω εικόνα μπορούμε να δούμε τα παραπάνω σε απλουστευμένη μορφή. Στην πραγματικότητα φαντασθείτε χιλιάδες τέτοιες γραμμές. Επίσης πολλά από τα αντανακλόμενα κύματα χτυπάνε στις επιφάνειες περισσότερες από μία φορές αλλά εξασθενούν τόσο που δεν μας επηρεάζουν.



Φωνή και περιβάλλον ηχογράφησης
Αν έχετε παρατηρήσει ένας θάλαμος ηχογράφησης φωνητικών (vocal booth) είναι απλά ένας άδειος χώρος με ενσωματωμένα στις επιφάνειες του (τοίχους, ταβάνι, κτλ.) ηχομονωτικά υλικά. Αυτό εξασφαλίζει ότι η συμμετοχή του παράγοντα χώρου στην ηχογράφηση μας δεν είναι τέτοια ώστε να αλλοιώνει το ηχητικό κύμα (φωνή) που φτάνει στο μικρόφωνο.



Στην περίπτωση που εξετάζουμε εμείς το περιβάλλον ηχογράφησης είναι το σπίτι/δωμάτιο. Σε ένα δωμάτιο υπάρχουνε πολλών ειδών επιφάνειες στις οποίες αντανακλάται ο ήχος (σε άλλες περισσότερο, σε άλλες λιγότερο). Από τοίχους, ταβάνι, ντουλάπες με ξύλινες επιφάνειες μέχρι τζάμια, καθρέπτες και πάτωμα (πλακάκια. παρκέ, κτλ.). Όταν ηχογραφούμε σε έναν τέτοιο χώρο τα κύματα της φωνής αντανακλώνται πάνω σε αυτές τις επιφάνειες και κάποιες από αυτές τις αντανακλάσεις επιστρέφουν στο μικρόφωνο μας και ηχογραφούνται. Μεγάλα προβλήματα αντανάκλασης μπορούνε να δημιουργήσουνε παράλληλοι τοίχοι και γωνίες . Έκτος από το πρόβλημα των αντανακλάσεων υπάρχουν πολλές άλλες μορφές θορύβου που συναντάμε σε ένα σπίτι και ενώ μερικές μπορούνε να αποφθεχθούνε (π.χ. κλείνοντας τον μικρό αδερφό σας στη ντουλάπα) άλλες παραμένουνε χωρίς να μπορούμε να κάνουμε κάτι. Τέτοιες μορφές θορύβου είναι ο θόρυβος του υπολογιστή και γενικά των ηλεκτρικών συσκευών καθώς και οι κλασσικοί εξωτερικοί θόρυβοι (αυτοκίνητα, μηχανάκια, αεροπλάνα, κτλ.)

Το μικρόφωνο στο περιβάλλον ηχογράφησης
Γενικά υπάρχουν τέσσερα είδη μικροφώνων με τα οποία θα ασχοληθούμε σε άλλο ξεχωριστό άρθρο. Τα δύο βασικά είδη που χρησιμοποιούμε είναι τα δυναμικά μικρόφωνα και τα πυκνωτικά μικρόφωνα. Το κάθε είδος έχει τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα τα οποία στην περίπτωση που μας ενδιαφέρει μεταφράζονται σε polar ή pickup patterns. Δεν θέλω να μπω σε πολλές λεπτομέρειες σε αυτό το άρθρο οπότε θα δώσω απλά μία μικρή εξήγηση για να βοηθήσω στην κατανόηση του σημερινού άρθρου. Τα χαρακτηρίστηκα που μας ενδιαφέρουν εδώ από το κάθε είδος είναι τα εξής : τα δυναμικά μικρόφωνα έχουν το χαρακτηριστικό να δέχονται περισσότερο ήχο από την μπροστινή μεριά και μηδαμινό από την πίσω γι?αυτό χρησιμοποιούνται πολύ στα lives όπου θέλουμε να ακούγεται ο τραγουδιστής καθαρά χωρίς να παίρνει το μικρόφωνο ήχο από τα άλλα όργανα ή από το κοινό. Τα πυκνωτικά μικρόφωνα έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία και ευκρίνεια γι?αυτό και χρησιμοποιούνται για ηχογράφηση φωνητικών στα studios. Που μας χρησιμεύουν όλα αυτά; Ανάλογα με τις ακουστικές ιδιότητες του χώρου σας αυτά τα δύο χαρακτηριστικά μπορούν να κρίνουνε την επιλογή μικροφώνου σας. Αν ο χώρος σας είναι τέτοιος ώστε τα προβλήματα θορύβου και αντανακλάσεων να μπορούν να μειωθούν αρκετά, τότε η επιλογή ενός πυκνωτικού μικροφώνου θα ήταν ιδανική. Στην αντίθετη περίπτωση όμως ίσως η χρήση ενός δυναμικού μικροφώνου να είναι καλύτερη επιλογή λόγο της ιδιότητας που αναφέραμε πιο πάνω.

Λύσεις και Τεχνικές
Το κλειδί για την ηχογράφηση στο σπίτι είναι να κρατήσουμε όσο πιο χωριστά γίνεται τον ήχο/θόρυβο του δωματίου(όλες τις πηγές θορύβου) και τον ήχο της φωνής. Σε ένα τέτοιο χώρο χρησιμοποιούμε close micing τεχνικές, δηλαδή τοποθετούμε το μικρόφωνο σχετικά κοντά στο στόμα (γύρω στα 30 με 40 εκατοστά). Αν χρησιμοποιείται πυκνωτικό μικρόφωνο να βάζετε πάντα προστατευτική ασπίδα μπροστά (pop shield) μιας και τα πυκνωτικά μικρόφωνα είναι αρκετά ευαίσθητα με αποτέλεσμα να ηχογραφούνε τις ανάσες και τις δυνατές συλλαβές με αρκετή ευκρίνεια. Για να λειτουρτγίσει σωστά μια ασπίδα πρέπει να την τοποθετήσετε περίπου σε απόσταση 10 εκατοστών από το μικρόφωνο. Αν και τέτοιες ασπίδες είναι σχετικά πολύ φθηνές υπάρχει τρόπος να τις κατασκευάσετε μόνοι σας με ένα χοντρό σύρμα και ένα καλτσόν.



Σε σχέση με τον χώρο υπάρχουν δύο τρία πράγματα που μπορείτε να εφαρμόσετε. Καταρχήν αποσυνδέστε ηλεκτρικές συσκευές που δεν χρειάζονται (τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, φορτιστές, κτλ.). Έπειτα επιλέξτε ένα μέρος μέσα στο δωμάτιο μακριά από τον υπολογιστή και από γυαλιστερές επιφάνειες και προσπαθήστε να αποφύγετε τις γωνίες. Με πλάτη στον τοίχο (όχι κολλητά) τοποθετείστε το μικρόφωνο(σε βάση) με την πίσω μεριά να κοιτάζει προς το κέντρο του δωματίου. Από πίσω σας και στα πλαϊνά τοποθετείστε ή κρεμάστε χοντρές κουρτίνες, χοντρές κουβέρτες ή κάποια στρώματα έτσι ώστε να απορροφούν τις αντανακλάσεις.

Η συγκεκριμένη τεχνική μπορεί να εφαρμοστεί με πολλούς τρόπους ανάλογα με τον χώρο αρκεί να έχετε φαντασία. Όσο αστείο κι αν ακούγεται μια λύση θα μπορούσε να είναι ακόμα και μία μεγάλη ντουλάπα όπως έκανε ο μάλλον κοντός φίλος της παρακάτω φωτογραφίας...



Φυσικά σε μια καλή ηχογράφηση υπάρχουνε και οι άλλοι καθοριστικοί παράγοντες όπως κάρτα ήχου, ηχεία, μίξη, κτλ. τα οποία θα αναλύσουμε σιγά σιγά στα μελλοντικά άρθρα.

Ευχαριστώ όσους μπήκαν στον κόπο να διαβάσουν το κείμενο, stay focused-stay productive.

Δημήτρης Μπέλτσος aka Diveno.