Scratch mixers

Hip-hop djing χωρίς turntables δεν γίνεται πόσο μάλλον χωρίς mixer…scratch mixer στην περίπτωση της hip-hop μουσικής …και επειδή hip hop μουσική και scratch πάνε μαζί αφού το τελευταίο είναι αναπόσπαστο κομμάτι της hip hop κουλτούρας ,φάνηκε αναγκαία η αναφορά μου σε αυτό το άρθρο στο σημαντικότατο και ακριβότερο κομμάτι του εξοπλισμού στο hip djing...scratch mixers λοιπόν.

Dj Mixers γενικά
Πολύ απλά με τον όρο dj mixer αναφερόμαστε στη συσκευή όπου παίρνει 2 ή και περισσότερα ηχητικά σήματα και τα περνάει σε ένα ενιαίο .τα πρώτα dj mixers έκαναν την εμφάνιση τους στα μέσα της δεκαετίας του 1960 και δεν είχαν καμία απολύτως σχέση με την σημερινή εμφάνιση αυτών …τότε όλα τα dj mixers ήταν rotary δηλαδή αντί για faders χρησιμοποιούσαν knobs (βλέπε εικ 1 bozak) όπως δηλαδή τα ρυθμιστικά έντασης πρίμων μπάσων κλπ στους σημερινούς ενισχυτές ήχου. τα γνωστότερα και καλύτερα mixers εκείνης της εποχής ήταν τα bozak (εικ 1 bozak) και τα urei 1620 (που ήταν η φτηνή απομυμιση των bozak των οποίων η τιμή το 1970 ήταν 1500 δολάρια…αρκετά ακριβά ακόμα και για τα σημερινά δεδομένα). Αρκετές εταιρίες σήμερα έχουν αρχίσει να κατασκευάζουν mixers με την εμφάνιση εκείνης της εποχής όπως η rane η vestax η urei με το επετιακό 1620 κλπ. Όλα τα παραπάνω ίσχυαν και ισχύουν για τους μεικτες γενικής χρήσης και όχι εξεζητημένα για τους scratch mixers όπου εμφανίστηκαν αρκετά αργότερα και σκοπό είχαν να κάνουν ευκολότερη τη ζωή του hip hop dj όπου είχε συνηθίσει να παίζει με τους μεγάλους club μεικτες μιας και δεν υπήρχε κάτι αποκλειστικά για χρήση scratch. Η αρχή έγινε μάλλον από την technics όπου πολύ αργότερα και μετά την τεράστια επιτυχία που είχε γνωρίσει στους hip hop djs και όχι μόνο βέβαια με το turntable της sl 1200 mk2 λάνσαρε ένα mixer που έμελε να μείνει στην ιστορία και στη κουλτούρα της hip hop για την τεράστια ίσως προσφορά του σε αυτήν…τον sh-dx 1200 (αν και αρκετά γερασμένος σε εμφάνιση παράγεται ακόμα).

Χαρακτηριστικά scratch mixer
Συνηθισμένη ερώτηση από πολλούς είναι «κάνει ο οποιοσδήποτε μεικτης για χρήση scratch;». Η απάντηση βέβαια είναι όχι και θα δούμε παρακάτω το γιατί. Συγκρίνοντας έναν club mixer με ένα scratch mixer το πρώτο που θα παρατηρήσομε είναι οι φανερά μικρότερες διαστάσεις του δεύτερου λόγω της μεγαλύτερης ευκολίας που προσφέρουν στον dj οι μικρές διαστάσεις στη προσέγγιση των turntables του αλλά βεβαίως και στο γεγονός ότι τα scratch mixers είναι κατά την πλειοψηφια τους δικαναλα [δικαναλα=mixers που μπορούν ταυτόχρονα να μιξαρουν 2 σήματα (κανάλια)]. Ενώ μπορούμε να συνδέσουμε σε αυτά τέσσερις ή και περισσότερες πηγές στη περίπτωση που υπάρχουν extra switch lines. Άλλη μια σημαντικότατη διαφορά βρίσκετε στο cross fader του όπου είναι και η καρδιά ενός scratch mixer αφού εκεί βασίζεται και όλη η λειτουργία και η τεχνική του scratch αλλά πάνω σε αυτόν πέφτει και το βάρος στη κατασκευή ενός τέτοιου mixer. Μπορεί σε εμφάνιση ένα cross fader ενός scratch mixer με ενός club mixer να είναι ίδια αλλά στη πραγματικότητα στο εσωτερικό τους βρίσκονται αρκετά μεγάλες διαφορές. Στα cross faders θα αναφερθούμε εκτενέστερα παρακάτω.

Χαρακτηριστικά mixer αναλυτικά
Faders (απλά, όχι cross): αναλογικά συνήθως ποτενσιόμετρα που χρησιμεύουν στο mixing των πηγών ήχου αλλά και σε μερικές πιο εξεζητημένες τεχνικές scratching και cutting. Στο εσωτερικό τους υπάρχουν 4 ραγές αγώγιμου υλικού παράλληλες, συνήθως carbon, όπου πάνω σε αυτές σέρνεται το fader κάνοντας ‘επαφή’ με τα επίχρυσα συνήθως ελάσματα που βρίσκονται στο κάτω μέρος του. Από την διαφορά δυναμικού και άλλους παράγοντες παρατηρείται η αυξομείωση της έντασης του ήχου. Επίσης σε νέα μοντέλα υπάρχουν ακόμα 2 σιδερένιες ράγες οδηγοί για να μειώνεται η καταπόνηση του fader.

Equalizers: αναλογικά και αυτά ποτενσιόμετρα σε μορφή switchable knob συνήθως, (υπάρχουν και σε μορφή slide) που χρησιμεύουν στην αυξομείωση συγκεκριμένων συχνοτήτων ήχου για την βελτίωση της ποιότητας του και όχι μόνο φυσικά…συχνά είναι τριών περιοχών: low, mid και high. Στους scratch μεικτες τελευταία παρατηρούμε μόνο 2 περιοχών.

Kill switchers: τα συναντάμε συχνά σε όλων των ειδών τα mixers. Σκοπός τους είναι να κόψουν εντελώς τις συχνότητες που θέλουμε. πχ μπορούμε να κόψουμε εντελώς (kill) τα μπάσα (low) κλπ. Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν ξεχωριστά kill buttons είναι δυνατόν το kill να βρίσκετε στα equalizers στην τερματική αρνητική περιοχή τους (-) σπάνια όμως σαν total kill όπως με τα kill switch buttons.

Gain controls: extra ρύθμιση της έντασης μιας πηγής. Πολλές φορές έχουμε παρατηρήσει ειδικά στη περίπτωση που παίζουμε cd και βινυλιο πως η ένταση του τελευταίου είναι σαφώς χαμηλότερη από αυτή του cd (λόγω αναλογικού ήχου και μικρών τάσεων. Αυτός είναι και ο λόγος που το πικαπ δεν μπαίνει σε είσοδο line στο μεικτη αλλά στην ειδικά ενισχυμένη είσοδο phono). Για αυτή την διαφορά έντασης δημιουργηθήκαν και τα gain controls στη περίπτωση που έχουμε ξεμείνει από διαδρομή στο fader.

Booth output: Έξοδος από τον μεικτη με το ανάλογο ποτενσιόμετρο της για οδήγηση σε δεύτερο ενισχυτή για μόνιτορ, εγγραφή σε pc και διάφορες άλλες χρήσεις.

Effects: λίγα scratch mixers έχουν την δυνατότητα πρόσθεσης στο σήμα εξόδου διαφόρων effects για εντυπωσιακότερα αποτελέσματα. Τα effects αυτά μπορεί να είναι beat effects δηλαδή effects όπου συμβαδίζουν με το beat του κομματιού που παίζει η και ανεξάρτητα effects όπως το flanger, το jet, το wow το delay και διάφορα αλλά. Επίσης σαν effect θα μπορούσαμε να παρουσιάσουμε και τα φίλτρα που σαν εμφάνιση και λειτουργία μοιάζουν με αυτή των equalizers αλλά οι διαφορές στο ήχο εξόδου είναι πολύ ποιο έντονες και εντυπωσιακές θα έλεγα. Επίσης σε κάποια mixers συναντάμε ακόμα και sampler μερικών δευτερολέπτων η λίγων λεπτών. Τέλος στη περίπτωση που δεν υπάρχουν effect ενσωματωμένα στο mixer υπάρχουν δυνατότητες σε μερικά από αυτά loop effect δηλαδή το σήμα από το μεικτή μέσω ειδικής εξόδου να στέλνεται (send) σε κάποιο effect machine η equalizer και να επιστρέφει (return) στο mixer το οποίο με τη σειρά του να το βγάζει από την master έξοδο σαν ήχο και effect μαζί.

Replaceable crossfader: μια δυνατότητα που έχουν σχεδόν όλα τα scratch mixers την αντικατάσταση δηλαδή του crossfader σε περίπτωση βλάβης ή σε περίπτωση που θέλουμε να του κάνουμε κάποιο service από εξειδικευμένο άτομο η από εμάς εάν πρόκειται για ένα απλό λάδωμα. Επίσης μπορούμε να τοποθετήσομε κάποιο after market kit crossfader όπως πχ της Penny&Giles στη περίπτωση βέβαια που υποστηρίζεται από το mixer μας.

Crossfader
Είναι το σημαντικότερο κομμάτι ενός scratch mixer αφού αυτό είναι η καρδιά του και αυτό τραβάει όλο το ζόρι του scratching στο hip hop djing μιας και στην dance μουσική το cross fader μάλλον παίζει το ρόλο διακοσμητικου στοιχείου. Καλό είναι να αναζητούμε πάντα την μέγιστη ποιότητα στο κομμάτι αυτό των mixers. Επίσης ισχύει το ρητό «δείξε μου το cross fader σου να σου πω τι μεικτη έχεις», αφού καλό cross fader αντιστοιχεί και σε καλό μεικτη κατά κανόνα (στους scratch mixers βέβαια αυτό).

Όπως αναφέραμε και παραπάνω το cossfader είναι το σημαντικότερο κομματι ενός scratch mixer. Οι εξελίξεις που έχουν δεχτεί τα faders τα τελευταία χρόνια είναι πολύ μεγάλες μιας και βασικός στόχος είναι η διάρκεια ζωής, η καλή ποιότητα κατασκευης και ο ήχος χωρίς παράσιτα (feedback, distortion κλπ). Διάρκεια ζωής ως προς τα πασαρίσματα (passes) που θα δεχτεί το fader κατά τη διάρκεια της ζωης του και η ποιότητα του ήχου που θα αποδίδει που δε πρέπει να περιέχει φυσήματα και άλλους ενοχλητικούς θορύβους, το τελευταίο μάλιστα εξαρτάται από την ποιότητα των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν στη κατασκευή των μπαρών επαφής και στο πόσο ομαλά κυλάει το fader πάνω σε αυτές χωρίς να τις γρατζουνάει με άμεσο αποτέλεσμα αυτού την κακή απόδοση τούς.

Δυο είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του crossfader ενός scratch mixer:

1. Κατασκευή (τύποι):
O πιο κλασικός τύπος crossfader είναι ο πλαστικός-γραφικός της vestax ( βλέπε εικ vestax fader), o PCV (από αυτόν έχουν πάρει και το όνομα τους αρκετά μοντέλα της εταιρίας όπως πχ ο PCV 275). Το fader αυτό είναι συμβατικής τεχνολογίας , αλλά υπερανθεκτικός λόγω του ότι είναι στηριγμένος πάνω σε 2 παράλληλες μπάρες με αποτέλεσμα την σταθερότητα αλλά και τη λιγότερη καταπόνηση των μπαρών επαφής (carbon) από το βάρος του χεριού αλλά και τις γρήγορες κινήσεις του κατά το scratching.πολύ βάρος σε ένα απλό fader χωρίς μπάρες σημαίνει γδάρσιμο των μπαρών επαφής με αποτέλεσμα των κακό ήχο και τα φυσήματα του fader μετά από κάποιο καιρό χρήσης.



Η vestax εγγυάται 1.500.000 passes για τον pcv fader της, επίσης έχει λανσάρει και έναν μαγνητικό – ψηφιακό fader (βλέπε εικ μαγνητικό fader), τον γνωστό SAMURAI ο οποίος χρησιμοποιούσε μαγνήτες για την μετάδοση του σήματος και ήταν θεωρητικά άφθαρτος καθότι δεν υπάρχουν σημεία άμεσης επαφής μεταξύ τους (κατά κάποιον τρόπο χρησιμοποιείται η τεχνολογία των μαγνητικών τρένων στην Ιαπωνία όπου αιωρούνται στις ράγες τους). Επίσης ο συγκεκριμένος fader διαθέτει και ένα super feature, είναι προγραμματισμένος ψηφιακά, με σύνολο 32 προγραμμάτων-παραμέτρων στο τρόπο κοψίματος (θα αναφερθούμε παρακάτω σε αυτό το τομέα), δηλαδή μπορείς να ρυθμίσεις τον fader να κόβει 3 φορές κάθε φορά που εσύ κόβεις μια. Η τιμή τους κρίθηκε μάλλον ακριβή γιαυτό και η παραγωγή τους ήταν περιορισμένη και τώρα μάλλον ανύπαρκτη.



Οι επόμενοι πολύ διάσημοι crossfaders είναι οι FOCUS faders της STANTON σχεδιασμένοι από τον dj focus. Οι συγκεκριμένοι faders είναι οπτικοί (βλέπε εικ οπτικός fader) δηλαδή χρησιμοποιούν μια δέσμη laser οπού ελέγχει την θέση του fader και τα clicks. Δυστυχώς όμως τα συγκεκριμένα faders υποφέρουν από κακή ποιότητα κατασκευης και δεν έχουν fader curve. Στην συνέχεια η STANTON λάνσαρε τον focus fader v.2 με fader curve αλλά με επίσης περιορισμένα passes (λιγότερα από 500.000).



Η Ecler η οποία λανσάρει μεικτες ΑΡΙΣΤΗΣ ποιότητας αντοχής και ανάλογης τιμής βεβαία έχει λανσάρει τον eternal fader μαγνητικής τεχνολογίας (βλέπε εικ ecler fader) οποίος πέρα των κλασικών feature, έχει και ρύθμιση για το cut in time, σε σημείο που αν θες δεν κλείνει καθόλου! Επίσης σε όλα τα τελευταία μοντέλα της η ecler με το συγκεκριμένο τύπο fader δίνει εγγυηση 5 ετών με άμεση αντικατάσταση.



Η rane είναι μια άλλη αξιόλογη εταιρία στον ήχο όπου ίσως παράγει τα πιο ποιοτικά mixers που κυκλοφορούν στην αγορά και έχει τα καλυτέρα μαγνητικά faders (2.000.000 + passes),οι οποιοι πέρα από το μικρότερο fade in time είναι και τα ελαφρύτερα και σταθερότερα. Η numark μια αξιόλογη εταιρία στον ήχο έχει λανσάρει τελευταία σε όλα τα scratch mixer της 100% ψηφιακά faders (βλέπε εικ ψηφιακό fader) με 24 bit δειγματοληψία και εγγυάται μηδενικό feedback και distortion, σε πολύ ανταγωνιστική τιμή μάλιστα.



Τέλος υπάρχουν τα περίφημα faders της Penny&Giles (εικ penny&giles) τα οποία βγαίνουν και ως upgrade για σχεδόν όλα τα mixers (πρόσφατα η Stanton συμπεριέλαβε στη σειρά SA, faders Penny&Giles (p&g). Τα συγκεκριμένα faders είναι γραφικά με fade in αλλά είναι υπερβολικά ανθεκτικά λόγω της πολύ απλής κατασκευής τους (εικ open fader) αλλά και λόγω του τρόπου στήριξης του fader στον συρμό του. Το μόνο αρνητικό τους θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι η ανάγκη τους για συχνό λάδωμα μια φορά τον μήνα, εξάλλου όλα τα γραφικά faders το χρειάζονται.



2. Τρόποι κοψίματος (curve , reverse και άλλα…)

Άλλη μια ακρως απαραίτητη λειτουργία ενός scratch mixer είναι οι ρυθμίσεις των curve και reverse του.

Fader curve
Το fader curve είναι μια παράμετρος στο fader όπου ρυθμίζει την καμπύλη κοψίματος από μεγάλη (κλασική σε club Dance mixers όπου χωρίζει το crossfader σε 2 ίσες περιοχές με fade in/out), σε πολύ μικρή ή cut mode (η κλασική σε cut mixers όπου ανοίγει τελείως τον fader στο 1 χιλιοστό από το τέρμα του ). Λειτουργεί περίπου ως εξής: ανάλογα με την παράμετρο που θα βάλουμε στο διακόπτη curve αυτός με την σειρά του στέλνει το σήμα και στον ανάλογο συνδυασμό μπαρών στο fader…πχ αν θέλουμε cut mode ο διακόπτης στέλνει το σήμα στις μπάρες επαφής (carbon) όπου είναι λίγο πιο κοντές από τις υπόλοιπες μπάρες και έτσι το σήμα κόβετε πριν φτάσει στη μέση ή στο τέλος το fader (ανάλογα την ρύθμιση). Όλοι οι scratch mixers έχουν faders curve, αν δεν έχουν κάτι τέτοιο δεν κάνουν για scratch εκτός και αν είναι μόνιμα ρυθμισμένοι για scratch όπως οι focus faders v1 της Stanton (μοντέλα SK -2F και SK-6F).

Reverse mode
Το reverse mode είναι μια ρύθμιση που αντιστρέφει τον fader ώστε να μπορείς να κόβεις ανάποδα (γνωστότερο και ως hamster style). Κάποιοι djs χρησιμοποιούν αυτή την τεχνική γιατί ανοίγουν το fader με τον αντιχειρα αντί με τα ακροδάχτυλα και τον έχουν πιο κοντά (βλέπε q-Bert και Mixmaster mike). Αυτό το feature δεν είναι τόσο σημαντικό αλλά περέχετε σε αρκετούς scratch mixers.

Αυτές ήταν κάποιες γενικές πληροφορίες για τα scratch mixers. Στο επόμενο μέρος του μεγάλου αυτού αφιερώματος θα παρουσιάσουμε αναλυτικό οδηγό αγοράς για τους μεικτες. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τον kebzer για τις άκρως απαραίτητες πληροφορίες που μου έδωσε για τα crossfaders αφού μεγάλο κομματι στην αναφορά μου για αυτά πάρθηκε ατόφιο από το mail του. Thanks man!