FL Studio Tutorial

Ξεκινώντας θα ήθελα να ξεκαθαρίσω πως κανένα manual δεν είναι ικανό να σας κάνει, απλά και μόνο με την ανάγνωση του, ότι καλύτερο έχει να επιδείξει η μουσική βιομηχανία. Βέβαια ένας οδηγός είναι ικανός να σας δώσει καλές (και γιατί όχι) γερές βάσεις για να ξεκινήσετε. Ελπίζω τουλάχιστον σε αυτό το άρθρο-οδηγό να βρείτε χρήσιμες πληροφορίες, tips και λύσεις σε διάφορες απορίες σχετικά με το θέμα της δημιουργίας μίας drum loop…

Επειδή σε αυτό το άρθρο στοχεύω σε αρχάριους αλλά και σε λίγο περισσότερο προχωρημένους χρήστες, άλλες φορές θα γίνομαι πολύ συγκεκριμένος και αναλυτικός και άλλες φορές πιο γενικός και περιληπτικός.

Αρχικά θα ήθελα να αναφέρω ότι σε αυτό το άρθρο θα χρησιμοποιήσουμε το fl studio της image-line για λόγους ευχρηστίας και φιλικού περιβάλλοντος. Λίγο πολύ όλοι το γνωρίζουν…Ποιος είναι όμως ο καλύτερος τρόπος εκμάθησης; Μα φυσικά η θεωρία σε συνδυασμό με την πρακτική. Κάπως έτσι θα πράξουμε…Πώς θα γίνει αυτό; Αυτό που μου έρχεται αρχικά στο μυαλό είναι να δημιουργήσουμε…για πάμε!

Δημιουργία drum loop – Aρχικό στάδιο

Ανοίγουμε το fl studio και ξεκινάμε ένα νέο project (file>templates>empty). Στη συνέχεια στο step sequencer, δημιουργούμε μερικά κενά κανάλια ώστε εκεί να «ρίξουμε» τους ήχους των drums που θα χρησιμοποιήσουμε για τις drum loop μας (channels>add one>sampler και αυτό σε επανάληψη ανάλογα με το πόσα channels θέλουμε και τι έχουμε αρχικά στο μυαλό μας).

Σημείωση: το αρχικό channel που έχουμε όταν ξεκινάμε ένα νέο track στο fl studio είναι ήδη δρομολογημένο στο insert 1 του mixer. Οπότε το αφήνουμε κενό για αρχή ή το σβήνουμε για περισσότερη ευκολία κάνοντας δεξί κλικ επάνω του, στη συνέχεια επιλέγοντας “delete…”, στο μήνυμα που μας εμφανίζεται επιλέγουμε “ok”. Παρόλα αυτά τον τρόπο για να αλλάξουμε το insert του channel θα τον δούμε αργότερα.


Step Sequencer


Step Sequncer στο οποίο έχουμε ανοίξει πέντε κενά sampler/channels


Εδώ θα ξεκινήσουμε το δημιουργικό κομμάτι της υπόθεσης…

Ας δούμε για την ώρα τη δημιουργία μιας λούπας σε 3+1 αρχικά βήματα:

1. Ρυθμίζουμε τα bpm (beats ανά λεπτό) του κομματιού ώστε να έχουμε το επιθυμητό tempo (όταν ολοκληρώσουμε τα βήματα δημιουργίας της λούπας θα δώσω και κάποιες ενδεικτικές τιμές bpm για κάποια είδη μουσικής). Για αρχή προτείνω τα 99 bpm.

2. Ανοίγουμε κάποια βασικά drums ώστε να έχουμε τη βάση για να ξεκινήσουμε. Παράδειγμα, αν θέλουμε στη drum loop μας να έχουμε ένα hat, ένα snare και ένα kick ή bassdrum, κάνουμε κλικ στο ένα κενό channel/sampler που ανοίξαμε νωρίτερα, στην «καρτέλα» (channel settings) που μας εμφανίζεται κάνουμε κλικ στο «φάκελο» που βρίσκεται κάτω από την επιλογή “SMP” και στη συνέχεια από το παράθυρο που μας εμφανίζεται ψάχνουμε να βρούμε το φάκελο με τα samples μας ώστε να ανοίξουμε ένα Kick ή ότι άλλο ήχο θέλουμε. Πριν επιλέξουμε ήχο κάνουμε ένα κλικ πάνω στο αρχείο (sample) που μας ενδιαφέρει ώστε να τον ακούσουμε και στη συνέχεια, αν μας αρέσει ο ήχος τον επιλέγουμε με διπλό κλικ. Επαναλαμβάνουμε την ίδια διαδικασία για hat, snare κλπ σε νέα channels.

3. Όπως παρατηρούμε στις προηγούμενες εικόνες (step sequencer/pattern), δίπλα από κάθε channel υπάρχουν 16 κουτάκια. Εδώ έχουμε να κάνουμε με τα beat ανά παρτιτούρα. Για παράδειγμα όταν γράφουμε μια λούπα hip-hop στα 100 bpm ένα pattern διαρκεί περίπου 2,4 δευτερόλεπτα και συνήθως το kick «χτυπάει» 2 φορές σε ένα απλό παράδειγμα όπως αυτό που αναφέραμε νωρίτερα, με το ένα kick, το ένα snare και το ένα hat. Όταν θέλουμε λοιπόν να δημιουργήσουμε μια λούπα δεν έχουμε παρά να γεμίσουμε τα κουτάκια που μας ενδιαφέρουν κάνοντας αριστερό κλικ επάνω στο καθένα για γέμισμα και δεξί για άδειασμα. Ένα παράδειγμα για να κατανοήσουμε το 3ο βήμα είναι να δημιουργήσουμε ένα pattern όπως αυτό της παρακάτω εικόνας και να πατήσουμε play στο fl studio…


drum loop/pattern


Εδώ έχουμε μια λούπα που αποτελείται από ένα kick, ένα snare και ένα hihat. Το kick παίζει 2 όπως μπορούμε να διακρίνουμε, το snare επίσης και το hihat 8 φορές.

4. Για να αυξήσουμε τα «μέτρα» του pattern μας πάμε στο πάνω μέρος αριστερά στο step sequencer [ ] και από εκεί επιλέγουμε τα beats ανά bar στο pattern μας (το default είναι ορισμένο στα 4).

Ενδεικτικές «χοντρικές» τιμές bpm μερικών συνηθισμένων ειδών μουσικής: (οι τιμές είναι αυτές που δουλεύονται περισσότερο και όχι κάτι που αποτελεί μέρος κάποιου κανόνα)
• trance, techno & electro clash: 125-145 bpm
• hip-hop & trip hop: 75-115 bpm
• drum’n’bass & jungle: 160-190 bpm

Για καλύτερο ακουστικό αποτέλεσμα θα πρότεινα να διακοσμήσετε την λούπα με διάφορα γεμίσματα, μικρά φορτώματα και κυρίως φιλτραρισμένα έτοιμα breaks σε χαμηλή ένταση τα οποία εγώ ονομάζω υπό βοηθήματα. Ένα καλό «εργαλείο» του fl studio για την επεξεργασία αυτών των υπό βοηθημάτων samples/loops ακούει στο όνομα “fruity slicer” (channels>add one>fruity slicer) και η κύρια δουλειά του είναι να χωρίζει μια έτοιμη λούπα σε διαφορετικά σημεία πάνω στο μέτρο ώστε να ταιριάξει στο tempo του κομματιού μας και να συγχρονιστεί-δέσει με τα υπόλοιπα στοιχεία του. Ο τρόπος εισαγωγής δειγμάτων ήχου (samples) είναι ίδιος με αυτόν που ακολουθήσαμε και με τα drums με την μόνη διαφορά ότι το «φακελάκι» το οποίο μας οδηγεί στο παράθυρο επιλογής του sample, βρίσκεται σε διαφορετική θέση (στο τέλος της παραγράφου η 3η εικόνα) . Τέλος για το slicer, αν θέλουμε να επεξεργαστούμε και δώσουμε το δικό μας στοιχείο στο έτοιμο loop δεν μένει παρά μόνο να κάνουμε δεξί κλικ πάνω στο channel του slicer, να επιλέξουμε “piano roll” και να μετακινήσουμε με το ποντίκι τις «νότες» εκεί που εμείς θέλουμε όπως βλέπουμε στις παρακάτω εικόνες. (ότι είπαμε πιο πριν για τετραγωνάκια, παρτιτούρες και μέτρο, ισχύει και εδώ με την διαφορά ότι ο παραστατικός τρόπος που μας κατατοπίζει το πρόγραμμα, είναι με γραμμές και νούμερα)

Tip: όταν θέλουμε μια λούπα να παίξει στα διπλάσια bpm χωρίς να επηρεαστεί των tempo στοιχείων του κομματιού μας, το fruity slicer δίνει τη λύση αρκεί τα bpm στα οποία θα μετατρέψουμε τη λούπα μας να είναι ακριβώς τα διπλάσια. Το ίδιο ισχύει και για τα μισά bpm. Η λούπα μας για παράδειγμα που είναι στα 99 bpm μπορεί άνετα να συγχρονιστεί και με μια λούπα στα 198 bpm και με μια στα 49.5…


step sequencer και piano roll πριν την επεξεργασία του ήχου που φορτώσαμε στο slicer
step sequencer και piano roll μετά την επεξεργασία του ήχου που φορτώσαμε στο slicer


*με μπλε χρώμα διακρίνουμε το channel του “fruity slicer”. Εκεί κάνουμε κλικ για να εμφανίσουμε το channel settings του.


Κάνουμε κλικ στην επιλογή που φαίνεται κυκλωμένη και στην συνέχεια επιλέγουμε “load sample”

Tips:

1. Αν το snare μας φαίνεται «αδύναμο» μπορούμε να το ενισχύσουμε βάζοντας σαν υπό βοήθημα ένα “clap”. Στην περίπτωση που δεν έχουμε ένα επιθυμητό αποτέλεσμα τότε μπορούμε να πειραματιστούμε και με άλλους ήχους “clap”, να παίξουμε με τις εντάσεις, να συνδυάσουμε αντί για clap κάποιον άλλο παρεμφερή ήχο όπως το “hat” ή ακόμη, να αφαιρέσουμε το snare και να χρησιμοποιήσουμε ένα clap.

2. Όταν θέλουμε η λούπα μας να κλείνει με ένα γέμισμα δεν είναι απαραίτητο να βρούμε τον κατάλληλο έτοιμο ήχο μιας και ένα hihat με μεγάλη «ουρά» μπορεί να γίνει αυτό που χρειαζόμαστε κάνοντάς το “reverse” (να παίζει δηλαδή ο ήχος από το τέλος προς την αρχή της κυματομορφής - ανάποδα) και τοποθετώντας το σε στο κατάλληλο μέτρο στο step sequencer ώστε να ταιριάζει στο χρόνο και να ολοκληρώνεται μαζί με τη λούπα.

3. Πριν την επανάληψη του kick (κάτι τέτοιο ισχύει κυρίως για break beats, hip hop κλπ και όχι για dance που τα kicks έχουν σταθερή, ίδια και συγκεκριμένη απόσταση μεταξύ τους συνήθως) μπορούμε να εισάγουμε ένα “sub kick” σε χαμηλότερη ένταση ώστε να δίνει μια αίσθηση κίνησης και διαφορετικότητας στις μπάσες συχνότητες. Αυτό μπορεί να εφαρμοστεί και στο τέλος της λούπας.

4. Ένας ήχος snare ο οποίος θα παίζει τον ίδιο περίπου ρόλο με το “sub kick” ίσως δώσει κάτι όμορφο αν τοποθετηθεί λίγο πριν το κλείσιμο του pattern (ή loop) μετά το κύριο snare. Αυτή τη φορά μπορούμε να πειραματιστούμε και με hat αλλά και με την ένταση.

5. Ένα kick το οποίο είναι σχετικά «αδύναμο» (βλέπε samples που έχουν παρθεί από πολύ παλιά κομμάτια) μπορεί να ενισχυθεί με ένα bassdrum το οποίο θα παίζει σε πιο χαμηλή ένταση ώστε να μην χαθεί το αρχικό kick.

6. Για να δώσουμε μια αίσθηση «ταχύτητας» στη λούπα μας και παράλληλα να την γεμίσουμε ακόμη περισσότερο μπορούμε να βάλουμε ένα hat παίζει συνεχόμενα ανά δεύτερο «κουτάκι» στο step sequencer και ίσως εάν χρειαστεί να το fx-άρουμε με ένα ελαφρύ delay (για εισαγωγή effect μιλάω παρακάτω).

7. Σε δυνατά break beats κομμάτια μπορεί να έχουμε καλό αποτέλεσμα αν ενισχύσουμε το πρώτο kick στη drumloop μας.

Εισαγωγή effect

Ένα σημαντικό μέρος της δημιουργίας μιας drum loop είναι το fx-άρισμα. Ένα ελαφρύ delay στα hihat για παράδειγμα και ένα reverb μπορούν να δώσουν τόσο χρώμα και ζωντάνια στη λούπα μας όσο τίποτε άλλο. Για να σας δώσω να καταλάβετε, μια λούπα χωρίς τα κατάλληλα effects είναι σαν έχουμε έναν πίνακα ζωγραφικής που ενώ θέλουμε να αναπαραστήσουμε ένα ρεαλιστικό ηλιοβασίλεμα, δεν χρησιμοποιούμε χρώματα για τις αποχρώσεις του ουρανού και της θάλασσας παρά μόνο ένα ξερό μπλε για τον ουρανό και μια πιο κλειστή απόχρωσή του για την θάλασσα. Τα effects θα είναι αυτά που θα δώσουν ζωή και «εικόνα» στον κάθε ήχο και θα μας δώσουν την αίσθηση ότι τα drums μας είναι «αληθινά» και όχι δημιουργήματα ενός εργοστασίου πλαστικού «αναλώσιμου υλικού».

Για να μην μακρηγορώ θα μπω στην ουσία περιγράφοντας περιληπτικά πως θα εισάγουμε effect σε έναν ήχο μέσω του fl studio. Ο τρόπος όπως θα δούμε παρακάτω, είναι αρκετά απλός.


1.Κάνουμε κλικ στο κουτάκι που έχω κυκλώσει στην εικόνα.


2. Στο channel settings (που βλέπουμε στην εικόνα) του ήχου που θέλουμε να προσθέσουμε εφφέ, πάμε στο πάνω μέρος του παραθύρου στην επιλογή «fx» και κρατώντας το αριστερό κλικ με το ποντίκι σύρουμε προς τα πάνω ή προς τα κάτω ώστε να επιλέξουμε (αριθμητικά) σε ποιο “insert” του mixer θα φορτώσουμε τα effects μας για αυτόν τον ήχο. Ας το βάλουμε στην ένδειξη «1».


3.Πατάμε «F9» ώστε να εμφανιστεί το mixer και στη συνέχεια αφού κάνουμε κλικ στο σημείο που έχω κυκλώσει (FX slot 1 options) στην εικόνα πάμε “Select” και από τη λίστα που μας εμφανίζεται διαλέγουμε κάποιο. Αν θέλουμε να βάλουμε κάποιο effect εκτός από αυτά του fl τότε από τη λίστα που έχουμε μπροστά μας δε μένει παρά να επιλέξουμε την πρώτη επιλογή (More…).

4.Αν θέλουμε και δεύτερο effect τότε πάμε ακριβώς κάτω από το «Fx slot 1 options» (δηλαδή στο Fx slot 2 options) και ακολουθούμε την ίδια διαδικασία.

Δεν εγγυούμαι την επίτευξη του «απόλυτου ήχου» μιας και αυτό εξαρτάται μόνο από τις δικές σας ικανότητες(κυρίως τις ακουστικές σας) τις οποίες θα αναπτύξετε και θα αναπτύσσετε με την πάροδο του χρόνου. Κάτι ακόμη που θέλω να σημειώσω είναι πως δεν μπορώ να δώσω συγκεκριμένες τιμές και ρυθμίσεις για κάποια «όργανα» όπως flanger, delay κλπ μιας και αυτό είναι στην κρίση του καθενός και στην αισθητική που θέλει να δώσει στον ήχο του.

It’s Free

Φτάνοντας σε αυτό το σημείο θα ήθελα να προτείνω, για τους πιο απαιτητικούς και πιο προχωρημένους παραγωγούς-δημιουργούς, ένα πολύ καλό drum machine που δεν θα πω πως αξίζει τα λεφτά του αλλά το χρόνο που ξοδέψατε για το downloading μιας και είναι “free”, μικρό σε μέγεθος, εύχρηστο και με πολλές δυνατότητες. Ο λόγος για το ERSdrums το οποίο θα βρείτε για κατέβασμα στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.bostreammail.net/ers/ersdrums.html

Επίσης ένα καλό για αρχή πακέτο με effects το δίνει η MDA...περισσότερες πληροφορίες και downloading για το πακέτο της mda στην διεύθυνση www.mda-vst.com

Ένα site με πολλά δωρεάν samples και loops αλλά και ενδιαφέροντα tutorials είναι το http://looperman.com. Δώστε βάση στα tutorials μιας και τα samples δεν είναι και ότι πιο σπάνιο υπάρχει στον κόσμο!

Hints'n'tips

1. Ένα ελαφρύ reverb (καθώς και το delay) σε όποιο drum ήχο μπει, θα μας δώσει μια αίσθηση «χώρου» αλλά σε drumloops είναι καλό να μην το παρακάνουμε. Το delay επίσης δεν «τα πάει καλά» συνήθως με το kick και σπανιότερα με το snare. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι να περιγράψω τι μπορεί να μας δώσει ένα reverb αλλά αυτό το αφήνω να το ανακαλύψετε μόνοι σας…

2. Ένα flanger και ένα phazer στα hats μπορούν να ζωντανέψουν ακόμη περισσότερο τον ήχο της λούπας αλλά προσοχή, μην το παρακάνουμε δίνοντας υπερβολικές τιμές γιατί τότε αλλάζει ο ρόλος τους και από διακριτικός, δευτερεύων και συνεχόμενης χρήσης γίνεται «του ενός σημείου» και ίσως πιο πειραματικός, πράγμα που μας πάει «αλλού»…

Σημείωση: γενικά είναι καλό να αποφεύγουμε τις υπερβολικά υψηλές τιμές σε αυτά τα effect «ελευθέρας χρήσης» γιατί πολύ πιθανό είναι να καταστρέψουμε τον ήχο μας και στο τέλος να ψαχνόμαστε με διορθώσεις. Μέτρο λοιπόν!

Compressor (μια εικόνα – περιληπτικά)

Και κάπου εδώ ήρθε η ώρα (όχι δεν τελειώσαμε) να αναφέρουμε και τον «εφιάλτη» που δεν είναι τίποτε άλλο από τον compressor… Δεν θα μείνω ιδιαίτερα στο θέμα ούτε θα το πολυαναλύσω μιας και ξεφεύγουμε αρκετά και θεωρώ πώς δεν είναι επί του παρόντος. «Ένας νέος δύτης δεν βουτάει από τις πρώτες καταδύσεις στα βαθιά νερά…»

Ο compressor είναι ένα εργαλείο που για άλλους είναι διασκέδαση, για άλλους κάτι το βαρετό και για τους πιο έμπειρους και κυρίως επαγγελματίες «τεχνίτες» ήχου, ένα ευχάριστο παιχνίδι που μόνο παιχνίδι δεν είναι στην ουσία. Ο compressor είναι αυτός που αναλαμβάνει το μάζεμα του ήχου και την συμπίεση του. Ένας compressor είναι αυτός που θα αναλάβει να βρει τις εντάσεις που δεν μας χρειάζονται και να τις εξαφανίσει και να «ψάξει» να βρει που χρειαζόμαστε εντάσεις ώστε «να δώσει μερικές»! Για να γίνω πιο κατανοητός ο compressor λειτουργεί σαν «αυτοματισμός», όπου δηλαδή μια λούπα ξεφεύγει σε ένταση τότε έρχεται αυτός να την αντιληφθεί και να την φέρει στο σημείο (threshold) που εμείς του έχουμε ορίσει. Από την άλλη όταν η ένταση πέσει κάτω από ένα σημείο την ενισχύει. Μια ακόμη ιδιότητα του compressor είναι το να μην εξαφανίζει σήματα με μικρό δυναμικό εύρος μιας και μπορούμε μέσα από αυτόν να ενισχύσουμε το σήμα μας αλλά οι συχνότητες που ξεπερνούν το όριο που έχουμε θέσει να παραμένουν ίδιες (μέσα σε αυτό).
Compressing γίνεται σε κάθε ήχο drum ξεχωριστά, σε ολόκληρο το drum-set αλλά και σε ολόκληρο το μουσικό κομμάτι. Μπορεί να επέμβει με λίγα λόγια όπου υπάρχει ήχος. Εφαρμόζεται κατά την διάρκεια της δημιουργίας αλλά και στα τελικά στάδια.

(αν και το θέμα του compressor απαιτεί εμπειρία θεώρησα απαραίτητο σε αυτό το άρθρο να γίνει μια αναφορά μιας και είναι κάτι που σίγουρα θα σας απασχολήσει στο μέλλον αν δεν το έχει κάνει ήδη). Σε επόμενα άρθρα θα αναλύσουμε περισσότερο τον τρόπο χρήσης και λειτουργίας του καθώς και τις δυνατότητες του.

Και εδώ ολοκληρώνω δίνοντας μια συμβουλή:
Τίποτα δεν θα έρθει από μόνο του. Όλα εξαρτιόνται από εσάς τους ίδιους και το πόσο θέλετε να φτάσετε σε ένα σημείο, τη δουλειά, την φαντασία που σίγουρα θα πρέπει να «ξοδέψετε» για να βγάλετε κάτι δικό σας και το χρόνο που πρέπει να αφιερώσετε. Σίγουρα η βοήθεια είναι κάτι που αναμφισβήτητα θα χρειαστείτε ή θα αναζητήσετε αλλά για αυτό υπάρχουν οι οδηγοί, τα άρθρα, τα βιβλία εκμάθησης, τα tutorials και τα manuals χωρισμένα σε κατηγορίες, άλλα για προχωρημένους και άλλα για αρχάριους, κομμένα και ραμμένα στα μέτρα και στις ανάγκες του καθενός… Ψάξτε τα!

Καλή διασκέδαση!
Fotis Alpha
e-mail: fotisalpha@yahoo.gr