Το mixing είναι μια διαδικασία ιδιαίτερη που ο καθένας θα πρέπει να είναι ελεύθερος να προσεγγίσει με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο. Σαφώς όμως υπάρχουν και καποιοί κανόνες και αντικειμενικά κριτήρια για μία σωστή μίξη. Πριν λοιπόν ξεκινήσουμε τήν διαδικασία μίξης θα πρέπει να καταλάβουμε το πόσο τεράστια σημασία έχει το σωστό monitoring και για να το πω πιο απλά αν δεν ακούμε σωστά, δεν μπορούμε να μιξάρουμε σωστά.
Κατ' αρχάς ξεκινάμε από τον ίδιο τον χώρο....εάν είμαστε σε ενα χώρο ο οποίος είναι ενα απλό δωμάτιο δέν θα μπορέσουμε να μιξάρουμε σωστά,ακόμα κι αν έχουμε τα πιο ακριβά μηχανήματα. Ο χώρος πρέπει να εχει τήν κατάλληλη κατασκευή και γεωμετρία για νά μάς παρέχει τις κατάλληλες ακουστικές συνθήκες που απαιτεί το mixing, δηλαδή ένας χώρος που δεν επηρεάζει άμεσα την ακρόαση με την έντονη παρουσία και παραμονή στο χώρο καποιόν συχνοτήτων η την έντονη επιστροφή πρώιμων ανακλάσεων στην θέση ακρόασης είτε απο κάποιες ανακλασεις ηχητικών κυμάτων που επιστρέφοντας στήν θέση ακρόασης να έχουμε έντονη παρουσία καποίον συχνοτήτων όπως π.χ μπάσσες η μεσσαιές κ.λ.π..
Αύτο που θέλουμε δηλαδή είναι να μπορούμε να ακούμε το monitoring σύστημα μας απαλλαγμένο όσο είναι αυτό δυνατόν απο την επήρεια του χώρου, η οποία μπορεί πολύ εύκολα να διαστρεβλώσει τόσο το συχνοτικό περιεχόμενο όσο και την στερεοφωνική εικόνα του μιξ και φυσικά να μας οδηγήσει σε λανθασμένα συμπεράσματα. Επίσης πρέπει νά δώσουμε μεγάλη βάση στήν σώστη τοποθέτηση (σωστό ύψος και άνοιγμα της στερεοφωνικής εικόνας, σωστή απόσταση από σκληρές επιφάνειες, αποφυγή άμεσων ανακλάσεων κλπ). Ενα άλλο κομβικό σημείο είναι πώς το σήμα που ακούμε πρέπει να είναι ατόφιο,δηλαδή ότι αυτό που ακούμε δεν επηρεάζεται από περιττά στάδια δρομολόγησης του σήματος που πιθανόν προσθέτουν ανεπιθύμητο "χρωματισμό" αλλά και που πιθανόν δεν είναι ιδιαίτερα ειλικρινή σε ότι αφορά το level που μπορούν να αντέξουν πριν φτάσουν στο clipping.
Εδώ λοιπόν θά πρέπει να πω πώς ειναι καλυτέρο ένα αυτοενισχυόμενο ζευγάρι ηχείων τα οποία θα συνδέονται κατευθείαν πάνω στήν κάρτα ήχου η στήν κοσνόλα μάς γιατί όπως είπα και παραπάνο μπορεί νά προκαλέσουν και ακραίες διαφορές στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το περιεχόμενο του μιξ μας.
Αλλη μια χρήσιμη πληροφορία είναι πως καλό είναι να "μάθουμε" να δουλεύουμε σε εντάσεις, που έχουν γίνει κοινά αποδεκτές ως ιδανικές για προσεκτική ακρόαση δηλαδή μεταξύ 80 & 83 db spl. Μέ αύτο τόν τρόπο κάθε φορά που θά ακούμε τήν μίξη μας θα έχουμε και ένα σημείο αναφοράς. Αρχικά θα πρέπει να γνωρίζουμε τό υλικό μας,δηλαδή τι περιέχει το καθε μάς κανάλι. Καταρχάς τί όργανο έχουμε αν έχει φυσήματα,χτυπήματα,ουρές πού μας ενοχλούν και κάθε τι ανεπιθύμητο. Στήν συνέχεια αύτο που μπορούμε να κανουμε για νά μάς διευκολύνει ειναι νά γράψουμε τό όνομα τού κάθε οργάνου στό πλαί στο αντίστοιχο κανάλι. Π.χ. drums κανάλι 1 bass κανάλι 2 κ.λ.π.
Στην συνέχεια μπορούμε να φτιάξουμε ένα πρόχειρο μίξ και νά κάνουμε πολλές ακροάσεις απ'τήν αρχή ως το τέλος, αυτές οι ακροάσεις θα μας βοηθήσουν να διαμορφώσουμε ουσιαστική άποψη για το περιεχόμενο των tracks και πως αυτά αλληλεπιδρούν μεταξύ τους,και για πιθανά προβλήματα που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε. Και έτσι φτάνουμε σε ένα κομβικό σημείο στο οποίο θα πρέπει να κάνουμε κάποιες αρχικές κρίσιμες επιλογές. Σημαντικότατη επιλογή η αισθητική και τεχνική προσέγγιση που θα ακολουθήσουμε...τό πώς θέλουμε να εξελιχθεί το μιξ πριν ξεκινήσουμε και είναι ακόμα πιο σημαντικό αυτή η εικόνα να είναι ρεαλιστική και βασισμένη στο περιεχόμενο των tracks που έχουμε στα χέρια μας. Πολύ σημαντικό επίσης είναι να έχουμε σαφή εικόνα της δομής του κομματιού, της δυναμικής του κίνησης,πώς μπαινοβγαίνουν τα όργανα, τον χώρο τους, την ταχύτητα και τυχόν αλλαγές, ακόμα και τά σολιστικά σημεία αν υπάρχουν. Ξεκινώντας λοιπον να βάζουμε τα πρωτά μας fx θα ήθελα να πω πως δεν υπάρχουν συνταγές,στο τι θα βάλω πρωτο τι δεύτερο κ.λ.π. Αύτο έχει να κάνει με το αισθητήριο του καθενός. Ας δούμε ομως σε ποιες επεξεργασίες μπορούμε να υποβάλλουμε ένα ηχητικό σήμα;
• Δυναμικές: Compression, Limiting, Gating, Expanding, De-essing
• Χρόνου: Reverb, Echo, Delay
• Διαμόρφωσης: Flanging, Phasing, Chorusing, Vibrato, Tremolo.
• Συχνότητας: Equalising, Wha- Wha
• Τονικότητα: Pitch Shifting, Harmoniser
Επίσης υπάρχει και η off line επεξεργασία, όπως:
• Fade In/Out
• Cut
• Copy/Paste
• Trim
• Normalize
• Invert
• Reverse
Επειδή έχουμε τώρα πια άπειρα fx στο pc μας,συνήθως πέφτουμε στήν παγίδα πως πρέπει να τα βάλουμε ολα! Για παράδειγμα οταν έχουμε ενα eq με 4 band δεν σημαίνει πως ντε και καλά πρέπει να τα ανοίξουμε ολα. Ενα αλλο πράγμα που πρέπει να προσέξουμε είναι πως οταν θέλουμε να κάνουμε επεξεργασία σε ενα Track δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε ακραιές ρυθμίσεις στα fx μας. Εξηγώ: πολλές φορές ακούμε το χ όργανο και μας φαίνεται πως εχει πολλές μπάσσες, συνήθως οι περισσότεροι ηχολήπτες που δεν έχουν και πολύ μεγάλη εμπειρία για να μπορέσουν να ισοσταθμίσουν το σήμα τονίζουν υπερβολικά τα ψηλά (πρίμες συχνότητες) και αύτο το κάνουν συνήθως σε άλα. Αύτο φυσικά εχει ενα τραγικό αποτέλεσμα. Έρχονται και μπουκόνουν ολα και εκεί ερχετε η απελπισία.
Οπότε αν έχουμε κάποιο όργανο στο οποίο βάλαμε ενα eq και τονίσαμε στα 8.000khz +5db θα δούμε πως εαν το track μας έδειχνε πρίν χωρίς το eq 0 db τώρα σίγουρα με το eq θα δείχνει η στάθμη μας ακόμα πιο ψηλά. Φανταστείτε λοιπόν πως εαν κάναμε αύτο σε κάθε track τότε σίγουρα δεν θα αποφύγουμε με τίποτα τα πικαρίσματα τα θολώματα και ενα απαίσιο μιξ. Σε περιπτώσεις λοιπόν τέτοιες οπου μας χαλάει κάποια συχνοτική περιοχή ας δοκιμάσουμε καλύτερα να αφαιρέσουμε db στην μπάσσα περιοχή ας πούμε παρά να τονίσουμε την πρίμα περιοχή. Αν παρόλο που έχουμε αφαιρέσει μπάσσες δεν έχουμε ικανοποιηθεί πλήρως τοτέ τονίζουμε και την πρίμα περιοχή μας. Για παράδειγμα: 1) Όταν αισθανόμαστε πως λείπουν πρίμες......αυτο ειναι καλύτερο low -3db παρα hi +3 db 2) Όταν αισθανόμαστε πως λείπουν μπάσσες hi -3db παρά low +3db. Υπάρχει φυσικά και αλλο ενα πρόβλημα με της συχνότητες που συνήθως το αντιλαμβανόμαστε στα τελειώματα της μίξης μας.
Ενω ολα έγιναν σωστά πάλι κατι μας λείπει... αλλα τι; Συνεχίζουμε και ακούμε φτωχό το αποτέλεσμα,πάλι μας λείπουν συχνότητες εκει λοιπόν δυστυχώς δεν εχει κάνει σωστή δουλειά ο ενορχηστρωτής! Οπως σχεδόν ολοι ξέρουμε το αυτί ακούει απο 20 hz εως 20000 khz, ετσι λοιπόν και το κάθε όργανο εχει την δικιά του συχνοτική περιοχή οπως επίσης την καλή περιοχή που λέμε και την κακή. ΑΝ λοιπόν ενας ενορχηστρωτής εχει ξεχάσει η δεν ξέρει να εμπλουτίσει μια περιοχή με κάποια όργανα,δηλαδή εχει πολλά όργανα που παίζουν στην mid περιοχή και εχει ξαχάσει την hi περιοχή τοτε ειναι μάταιο να προσπαθήσουμε να την ισοσταθμήσουμε με το eq. Αν τώρα κάποιος παρατηρήσει σε μεγάλες αλλα και σε μικρές ορχήστρες θα δει πως η κατανομή της ορχήστρας ειναι ως εξής: δεν παίζουν πολλά όργανα στην Low (χαμηλή περιοχή) παίζουν λίγα περισσότερα στην mid(μεσαία περιοχή) και ακόμα περισσότερα στην hi(υψηλή περιοχή)
Γιατι άραγε στο κουαρτέτο εγχόρδον (βιολί 1,βιολί 2.βιόλα,τσέλο) δεν μπορούμε να βάλουμε και ενα κοντραμπάσσο αφήνοντας κάποιο αλλο όργανο απ'τα 4 απ' εξω; Μα φυσικά γιατί ολα εχουν να κάνουν με τα ηχητικά κύματα. Οταν ο εκτελεστής χτυπήσει την χορδή με το δαξάρι τότε προκύπτει ενα ηχητικό κύμα.....εδω λοιπόν πρέπει να ξέρουμε πως ενα όργανο το οποίο παράγει μπάσσες νότες τότε το ηχητικό κύμα που προκύπτει ειναι σαφώς πιο μεγάλο σε χρονική διάρκεια αρα διαρκεί πιο πολύ μέσα σε ενα χώρο η σε ενα μιξ ενω αντίθετα ενα όργανο που πέζει σε μια ψηλή περιοχή το ηχητικό κύμα θα ειναι πιο μικρό σε διάρκεια(φανταστείτε 2 κυματομορφές την μια κάτω απ την αλλη που η μια που παράγει μπάσσες συχνοτητες διαρκεί 4 δευτερόλεπτα και της αλλης μόλις 1 δευτερόλεπτο που πέζει στην ψηλή περιοχή). Οπως λοιπόν καταλαβαίνουν ολοι το όργανο που θα παίξει μπάσσες νότες ακόμα και ενα να ειναι σε ενα κουαρτέτο θα καλύψει τα υπόλοιπα όργανα. Κάποιος μπορεί να πει "ναι αλλα εαν εχω μια κονσόλα μπορώ να το χαμηλώσω η αν εχω και ενα eq μπορώ να κάνω και ενα Low cut". Το πιθανότερο λοιπόν ειναι να βγει ενα αλλοιομένο αποτέλεσμα χωρίς κανένα ουσιαστικό λόγο.
Συνεχιζοντας λοιπον και μετα απ' ολα αυτα θα πρεπει να πω εδω πως οταν ξεκιναμε μια μιξη και μια επεξεργασια οταν δεν εχουμε και πολλες γνωσεις πανω στο θεμα καλο θα ηταν να αρχισουμε με ενα project με λιγα οργανα δηλαδη ενα τυχαιος αριθμος θα ελεγα πως ειναι γυρω στα 4. Αυτο εχει σαν αποτελεσμα καταρχας να μην πελαγωσουμε απ' τον ογκο τον tracks,αλλος ενα λογος ειναι πως δεν θα εχουμε μεαγολο προβλημα με τους λεγομενους χωρους μεσα στην στερεοφωνικη μας εικονα. Εχοντας λιγα tracks θα ασχοληθουμε περισσοτερο με το edit,θα καταλαβουμε περισσοτερα πραγματα πως ενεργουν οταν ακουμε τα οργανα, φωνες 2η 3η η και 4 καναλια ταυτοχρονα. Όσον αφορά τωρα την στερεοφωνικη εικονα δηλαδη πως θα μιξαρουμε καποια tracks ενα καλο κολπο για αρχη ειναι το εξης. Όλοι λιγο πολυ εχουμε παει σε μια συναυλια σε καποιο μαγαζι κ.λ.π. Βλεποντας λοιπον τους μουσικους οι οποιοι εχουν μια θεση πανω στην σκηνη ετσι λοιπον πρεπει να σκεφτουμε και εμεις πανω κατω την θεση των οργανων και φωνων στην μιξη μας. Αυτο που λεω φυσικα δεν ειναι απολυτο ομως ειναι καλο για αρχη. Για παραδειγμα αν εχουμε δει σε μια συναυλια εναν μπασιστα να ειναι προς τα δεξια δεν σημαινει πως εκει θα βαλουμε το μπασσο μας στο μιξ μας. Συνηθως το μπασσο μπαινει στο κεντρο και ενα τσικ πιο αριστερα απο την μποτα ισα ισα για να ξεκοληση. Οι χωροι στο μιξ μας εχουν αμεσοι σχεση με τα εφφε μας και φυσικα με το volume μας.
Εαν για παραδειγμα εχουμε ενα κοματι το οποιο ειναι σχετικα αργο εδω θα λεγαμε πως θα μπορουσαμε να βαλουμε ενα reverb time μεγαλο με σχτικα μεγαλο pre delay,μας δινει την αισθηση πως απλωνει η φωνη και δεν σβηνει γρηγορα. Σε αντιθεση τωρα με ενα γρηγορο κοματι ενα reverb πρεπει να εχει λιγο time και ελαχιστο predelay αυτο εχει ως αποτελεσμα οι αντηχησης που ειχαμε πριν και οι ουρες που αφηνε το predelay να μην μπερδευονται μεταξυ τους οι λεξεις η οι νοτες μας. Βεβαια αλλο σημαντικο ρυθμιστικο στο ποσο γρηγορα θα σβηνει ο ηχος ειναι και το decay το οποιο χρησιμοποιουμε αναλογα. Σε μια αλλη περιπτωση που εχουμε πολλα καναλια στο μιξ μας αναγκαστηκα καποια πρεπει να πανε πιο μπροστα στην στερεοφωνικη μας εικονα και αλλα πιο πισω,εδω λοιπον χωρις να πειραξουμε ιδιαιτερα το volume μας δινοντας ενα μεγαλο reverb time και predelay σπρωχνουμε το οργανο να φυγει προς τα πισω και θα παρει την δικια του θεση μεσα στο μιξ. Ενα αλλος τροπος για να ξεκολησουμε οργανα απ' το κεντρο της στερεοφωνικης μας εικονας ειναι το λεγομενο paning,δηλαδη στρεφοντας καποια οργανα προς τα δεξια η προς τ' αριστερα. Εδω λοιπον παρατηρουμε πως οσο πιο ακραιο ειναι το pan μας τοσο ξαφνικα χανετε ο ηχος μας παρολο που δεν αλλαξαμε κατι στα εφφε μας ουτε πειραξαμε στην ενταση του καναλιου μας.
Προσοχή, διότι στην απελπισια μας επανω να το ξανα ακουσουμε δυναμωνουμε το καναλι η δινουμε μεγαλυτερο outpout gain σε καποιο απ τα εφφε μας. Αυτο πολλες φορες ειναι καταστροφικο,διοτι το συγκεκριμενο καναλι δεν ειναι μονο του στο μιξ συνηθως αλληλεπιδρα με το υπολοιπο μιξ(οργανα,φωνες),η επισης καπου στην κυματομορφη μας κατα την διαρκεια μπορει καποια σημεια να ειναι κοντα στο 0 οποτε αυτο θα πικαρει. Εκει λοιπον ακολουθουμε την κλασσικη συνταγη, μειωση παρα προσθεση (μιλαω για τα υπολοιπα καναλια) η μπορουμε το pan μας να το φερουμε πιο πολυ προς το κεντρο αρκει να μην ξανα κολληση με τα υπολοιπα.
Σε ολη την διαρκεια που κανουμε edit θα πρεπει να εχουμε οπτικη επαφη με το master output μας.
Ο λογος ειναι ο εξης.....οπως ειπαμε και παραπανω οταν προσθετουμε ενα fx
ενω εχουμε το volume του καναλιου στο 0 αυτο θα δειξει +0.3,-0.4-0,5,1......db ετσι οτι δειχνει καθε καναλι αυτο θα προστειθετε με τα υπολοιπα και θα μας βγαζει το τελικο volume στο master output μας.
Εδω λοιπον ενω εχουμε φτασει στο τελικο μας edit και ολα ειναι φτιαγμενα
και ειμαστε ετοιμοι να κανουμε mixdown το master output θα πρεπει να δειχνει -3db για τον απλουστατο λογο πως στην συνεχεια θα ακολουθησει το mastering για να καλυψη τυχον συχνοτικες, δυναμικες κ.λ.π τρυπες οι οποιες δεν μπορεσαμε να φτιαξουμε στο mix μας.
Αρα πριν κανουμε mixdown Το master output θα πρεπει να δειχνει εως -3 db
και ΟΧΙ παραπανω. Οταν τελειωσει το mastering και το cd μας παει για κοπη θα πρεπει να ξερουμε τα εξης. Να γνωριζουμε την ποιοτητα του μηχανηματος που θα φτιαχτει το glass master οπως επισης και η ταχυτητα εγγραφης θα πρεπει να γινει στο 1 επι.
Εχει παρατηρηθει πως με μια καλη μηχανη και με μια σωστη εγγραφη του glass master ο ηχος βελτιωνεται ακομα περισσοτερο,αντιθετα μια κακη μηχανη και μια γρηγορη εγγραφη μπορει να πεταξει στα σκουπιδια ολοι μας την δουλεια.
Ολα ειναι μια αλυσιδα τιποτα δεν ειναι ξεχωριστο και τιποτα τυχαιο,απο την ψυχολογια του τραγουδιστη,τα οργανα που θα παιχτουν να ειναι καλης ποιοτητας,τα μικροφωνα μεχρι και την κοπη.
Κατι τελευταιο που θελω να επισημανω ειναι πως μην νομιζετε πως στα δειγματα που χρησιμοποιουμε στο pc μας (κιθαρες,μπασα,τυμπανα κ.λ.π.)
επειδη δεν εχουμε βαλει μικροφωνα πως δεν θα αντιμετωπισουμε προβληματα οπως φυσηματα οχι σωστο τονικο υψος η ακομα και κακοηχα οργανα.
Ηθελα να συμπληρωσω πως οταν καποιος πηγαινει να αγορασει ηχεια,μικροφωνα,κονσολες κ.λ.π. ενα πραγμα που συνηθως δεν δινετε και πολυ μεγαλη βαση ειναι η καλωδιωση η οποια παιζει πολυ μεγαλο ρολο στο τελικο αποτελεσμα.
Δεν μπορουμε να περιμενουμε ενα σωστο και καλο αποτελεσμα οταν εχουμε αγορασει ενα ζευγαρι ηχειων αξιας
1000 ευρω τα οποια και θα συνδεσουμε με καλωδια αξιας των 5 ευρω.
Καλο πειραματισμο σε ολους.
ΠΗΓΗ http://aoratosmc.my-goo.net/
www.aoratos.org
